Εργαστήρι πολιτισμού και λαϊκής παράδοσης

Δημιουργική απασχόληση για νέους και ενήλικες στους Άγιους Ομολογητές

Επί 11 χρόνια το Πολιτιστικό Εργαστήρι Αγίων Ομολογητών προσφέρει τη δυνατότητα σε παιδιά και ενήλικες να ασχοληθούν δημιουργικά με τομείς της τέχνης, όπως ο χορός, η μουσική, το θέατρο και η φωτογραφία - ενθαρρύνοντας τους να αναπτύξουν την καλλιτεχνική τους έκφραση και παράλληλα να αποκτήσουν πολύτιμες γνώσεις και εμπειρίες στο αντικείμενο του ενδιαφέροντος τους. Εδώ και λίγο καιρό, το εργαστήρι πραγματοποιεί τις δραστηριότητες του σε καινούριο χώρο, στην καρδιά των Αγίων Ομολογητών, το Αρχοντικό Ιεροδιακόνου.

Το Πολιτιστικό Εργαστήρι ενεγράφη ως ίδρυμα το 2002, ωστόσο, λειτουργούσε ήδη από το Φεβρουάριο του 1999 ως Εργαστήρι Παραδοσιακών Χορών Αγίων Ομολογητών. Ιδρύθηκε από άτομα που διέθεταν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον παραδοσιακό πολιτισμό της Κύπρου, αλλά και του ευρύτερου ελλαδικού χώρου. Έτσι, η δράση του εργαστηρίου ξεκίνησε δίνοντας έμφαση στο χορό, δημιουργώντας ομάδες παιδιών και ενηλίκων. Σύντομα όμως, στο επίκεντρο των στόχων του εργαστηρίου βρέθηκε η ενασχόληση με τα ήθη και τα έθιμα, το τραγούδι, τη μουσική και την ενδυμασία, τα οποία αποτελούν αναπόσπαστα στοιχεία του λαϊκού κυπριακού πολιτισμού.

Η προσπάθεια του εργαστηρίου προς αυτή την κατεύθυνση εκφράζεται μέχρι σήμερα με την πραγματοποίηση μιας σειράς εκδηλώσεων, όπως:

1. Εθνογραφικές έρευνες στην Κύπρο, με σκοπό τη συλλογή δεδομένων από χορευτές και μουσικούς ως πρωτογενείς πηγές. Στο πλαίσιο αυτών των ερευνών έγινε συλλογή υλικού μέσω συνεντεύξεων, ηχογραφήσεων και οπτικοποιήσεων.
2. Βιβλιογραφική μελέτη υλικού και παράλληλα δημιουργία βιβλιοθήκης καταχώρησης ερευνητικού υλικού καταγραφών.
3. Διοργάνωση σεμιναρίων για την απόκτηση γνώσεων αναφορικά με συγκεκριμένους ελλαδικούς χώρους (μεταξύ άλλων η Μ. Ασία, η Κρήτη, η Κάρπαθος και η Θράκη) με τη συμμετοχή ειδικών προσκεκλημένων στα αντίστοιχα θέματα.
4. Δημιουργία ιματιοθήκης παραδοσιακών φορεσιών, προκειμένου να ανταποκρίνεται στα τοπικά και χρονικά πλαίσια στα οποία παραπέμπουν οι χοροί. Χαρακτηριστικά, έχουν ετοιμαστεί ή αγοραστεί περίπου 80 παραδοσιακές ενδυμασίες από ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο (Θράκη, νησιά, Στ. Ελλάδα, Μ. Ασία και Κύπρο).
5. Συνοδεία των χορών με ζωντανή μουσική είτε από Κύπριους οργανοπαίκτες και μουσικούς είτε από Ελλαδίτες, οι οποίοι απολαμβάνουν τη φιλοξενία τους στο εργαστήρι κατά την παραμονή τους στο νησί.

Επιπλέον, στα 11 χρόνια λειτουργίας του, το εργαστήρι έχει πραγματοποιήσει σημαντικό αριθμό παρουσιάσεων με εκπαιδευτικό και ψυχαγωγικό χαρακτήρα. Το εργαστήρι διατηρεί συνεχή συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κύπρου επί μία δεκαετία και ιδιαίτερα με της εκδηλώσεις του Πολιτιστικού Φεστιβάλ του. Έχει δώσει αρκετές παραστάσεις στο Αρχοντικό της οδού Αξιοθέας, αλλά έχει συμμετάσχει και σε παραστάσεις στο εξωτερικό. Στην τελευταία κατηγορία αξίζει να επισημανθούν ενδεικτικά οι παρουσίες του εργαστηρίου στις "Εκδηλώσεις για τις υπό ένταξη χώρες της Ε.Ε." στη Μαδρίτη το 2002, στην εκπροσώπηση της Κύπρου κατά τις εκδηλώσεις για την ένταξη της στην Ε.Ε. στο Δουβλίνο το 2004, "International County-Wandering Festival, Meeting for Children, Younger, Adult Dance Groups"στο Ζέγκετ της Ουγγαρίας το 2005, στο φεστιβάλ "Όλλιν Καν" που διεξήχθη στην πόλη του Μεξικό το 2009 καθώς και στον εορτασμό της "Ημέρας της Ευρώπης" στη Μαδρίτη το Μάιο του 2010.

Επίσης, παραστάσεις δίνονται κάθε χρόνο από το παιδικό τμήμα του εργαστηρίου στο προαύλιο του ναού των Αγίων Ομολογητών κατά το πανηγύρι της ενορίας στις 15 Νοεμβρίου, καθώς και για φιλανθρωπικούς σκοπούς, όπως σε εκδηλώσεις της Σχολής Τυφλών, του Πολυδύναμου Κέντρου του Δήμου Στροβόλου κλπ.

Περαιτέρω δραστηριότητες

Από το 2007, το Πολιτιστικό Εργαστήρι έχει επεκτείναι το φάσμα των δραστηριοτήτων του. Οργανώνει Εργαστήρι Θεατρικού Παιχνιδιού, στο πλαίσιο δράσεων του οποίου τα παιδιά μπορούν να καλλιεργήσουν την ψυχοκινητική τους ανάπτυξη. Επίσης, οι έφηβοι μπορούν να παρακολουθήσουν μαθήματα παραδοσιακής μουσικής και οργάνων από επαγγελματίες Κύπριους και Ελλαδίτες μουσικούς στο Εργαστήρι Παραδοσιακής Μουσικής, ενώ το Εργαστήρι Κινηματογράφου και Φωτογραφίας ασχολείται με τη δημιουργία ντοκυμαντέρ και εκθέσεων φωτογραφίας με θέμα τη γειτονιά των Αγίων Ομολογητών και διοργανώνει σεμιναρια για νέους φωτογράφους.

Τα τελευταία χρόνια, το Πολιτιστικό Εργαστήρι συμμετέχει και οργανώνει ευρωπαϊκά προγράμματα για νέους και ενήλικες. Οι γνώσεις και η εμπειρία που αποκτώνται από τους συμμετέχοντες είναι σημαντικοί, αφού πολλά από τα μέλη του Εργαστηρίου είναι εκπαιδευτικοί. Ορισμένες από τις σχετικές δραστηριότητες που ήδη έχουν υλοποιηθεί είναι η ανταλλαγή νέων μέσω του προγράμματος "Νεολαία σε δράση, Body Language - Let's Communicate", το οποίο βραβεύθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2008, η συμμετοχή στο πρόγραμμα δια βίου μάθησης "Choice 2007 - 2009", αλλά και η πραγματοποίηση του διεθνούς εκπαιδευτικού συνεδρίου "European Neighborhood" στη Λευκωσία το 2008.

Αρχοντικό Ιεροδιακόνου (Περιγραφή)

Το Αρχοντικό Ιεροδιακόνου, το αναπαλαιωμένο διώροφο διατηρητέο κτίριο στην καρδιά των Αγίων Ομολογητών, αποτελεί πλέον τη μόνιμη στέγη των δραστηριοτήτων του Πολιτιστικού Εργαστηρίου Αγίων Ομολογητών. Φιλοδοξεί να εξελιχθεί σε κέντρο πολιτισμού και συνύπαρξης στην καρδιά της πόλης, ένα χώρο όπου οι νέοι και οι ενήλικες της ενορίας αλλά και της ευρύτερης Λευκωσίας, θα έχουν πολλαπλές ευκαιρίες για κοινωνική και διαβίου μάθηση μέσω προγραμμάτων μη τυπικής εκπαίδευσης.

Η δυναμική του χώρου αυτού επιτρέπει την πραγματοποίηση ταυτόχρονα πολλών και ποικίλων δραστηριοτήτων, που θα καλύπτουν τις διάφορες ανάγκες των φίλων του Πολιτιστικού Εργαστηρίου.  Ιδιαίτερα τα παιδιά, θα έχουν ευκαιρίες υγιούς απασχόλησης κατά τον ελεύθερό τους χρόνο, μαθαίνοντας παραδοσιακούς χορούς ή μουσική, δημιουργώντας μέσα από θεατρικό παιγνίδι, μελετώντας τα μαθήματά τους με τη βοήθεια εκπαιδευτικού, διαβάζοντας βιβλία στη βιβλιοθήκη που στεγάζεται στο Αρχοντικό, συζητώντας με έμπειρο εμψυχωτή για προβλήματα της γειτονιά ή της ευρύτερης περιοχής ή ακόμα παίζοντας επιτραπέζια και άλλα παιγνίδια.   Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία φίλοι του Πολιτιστικού Εργατηρίου, εκτός από τις ευκαιρίες για παραδοσιακό χορό και τραγούδι,  θα έχουν ακόμη ευκαιρίες προσωπικής ανάπτυξης μέσω των σεμιναρίων, των διαλέξεων, των εκθέσεων, των προβολών και των συζητήσεων που θα πραγματοποιούνται στους χώρους του Αρχοντικού.

Η βιβλιοθήκη, το αναγνωστήριο, η καντίνα θα είναι ανοικτά για το κοινό τις ακόλουθες μέρες και ώρες: Τρίτη με Σάββατο, 10:00 - 14:00 και 17:00 - 20:00. Το κοινό μπορεί να πληροφορείται για τις εκδηλώσεις και δραστηριότητες του Εργαστηρίου μέσω διαδικτύου, στην ιστοσελίδα http://www.politistiko-ergastiri.org/.

Το πιο πάνω κείμενο ανήκει στον Μιχάλη Παπαντωνόπουλο και αποτελεί αναδημοσίευση από την πρώτη του δημοσίευση στο περιοδικό "Πρωτεύουσα", τεύχος Νοεμβρίου 2010,